Opis krajoznawczy terenu wycieczki
Morasko
Morasko - to dawna wieś rozłożona na pagórkach środkowopoznańskiej moreny czołowej, obecnie włączona w granice Poznania, stanowiąca północny skraj miasta. Jest to najwyżej położona osada na terenie powiatu poznańskiego. Przebiega tędy szlak turystyczny znakowany kolorem żółtym, prowadzący z pętli tramwajowej na Osiedlu Jana III Sobieskiego przez wierzchołek Moraskiej Góry i Morasko do Umultowa.
W drodze z Piątkowa na Moraską Górę
Szlak żółty między Moraskiem a Umultowem prowadzi polną drogą na otwartej przestrzeni, skąd roztaczają się rozległe widoki na mocno pofalowany krajobraz. Można stąd podziwiać panoramę miasta i porośnięte sosnowymi lasami stoki oddalonej w prostej linii około 8 km Dziewiczej Góry (143 m n.p.m.), położonej na przeciwległej stronie przełomowej doliny Warty. Dziewiczą Górę można łatwo rozpoznać po widocznej na jej wierzchołku wieży widokowej.
W pierwszych latach ubiegłego stulecia, pruska Komisja Kolonizacyjna - przez rozparcelowanie dużego majątku należącego wcześniej do rodziny Korwin Bieńkowskich - stworzyła w Morasku kolonię niemiecką ze zborem ewangelickim, dwiema szkołami - ewangelicką i katolicką (obowiązywała wówczas zasada szkół wyznaniowych), pocztą, remizą strażacką, kuźnią, warsztatem kołodziejskim, murarzem, rzeźnictwem, składem towarów kolonialnych - jak wówczas zwano sklepy z towarami powszechnego użytku - i karczmą.
Na szczycie Moraskiej Góry - najwyższego wzniesienia powiatu poznańskiego
Znajduje się tu późnobarokowy dwór wzniesiony w 1783 r. przez Ignacego Korwin Bieńkowskiego, parterowy, dziewięcioosiowy z wysokim łamanym dachem mansardowym czterospadowym z wystawkami, zwieńczony trójkątnym frontonem. Obecnie jest to siedziba Zgromadzenia Sióstr Misjonarek. Jest w bardzo dobrym stanie. Przed dworem najgrubszy kasztanowiec powiatu o obwodzie pnia ponad 4 m. Do dworu przylega pałac, zbudowany w 1887 roku w stylu włoskiego renesansu. Pałac wraz z małym parkiem jest w stanie dewastacji. W pobliżu eklektyczny kościół poewangelicki z 1907 r., który po II wojnie światowej stał się katolickim po wchłonięciu przez poligon wojskowy wsi Chojnica, kiedy to zlikwidowano tamtejszą parafię. Znalazła się w nim część wyposażenia z tamtego, będącego dziś w ruinie, chojnickiego kościoła. Dawny pomocniczy kościół parafii w Chojnicy, zbudowany w Morasku w latach 1930-31, zamknięto w czasie okupacji zamieniając go na magazyn, którym pozostał do czasów obecnych.
Cały obszar Moraska to teren pofałdowany, utworzony z przemieszanych geologicznych warstw piasku, glin i żwirów oraz przeniesionych ze Skandynawii głazów narzutowych, z licznymi ciekami i zbiornikami wodnymi. Formy te są pozostałością działalności tu przed około 18000 laty lądolodu bałtyckiego, który napierając z północy, usypał rozciągający się równoleżnikowo, wał morenowy. Wał ten, po stopnieniu lodowca, był rzeźbiony przez wody roztopowe, deszcze i silne wiatry. Powstały dzięki temu widoczne dziś różnych rozmiarów dolinki i obniżenia oraz pagórki i niewielkie grzbiety miedzy dolinkami. Jedna z dolin, wypełniona wodą, stanowi jeziorko (zwane "Zimną Wodą"), z którego wypływa strumień "Różany Potok". Strumień ten przecina obszar Moraska i wpływa do Warty. Najwyższym wypiętrzeniem pasa wzgórz moreny czołowej fazy poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego jest wzniesienie Moraskiej Góry (154 m.n.p.m.).
Na stokach środkowopoznańskiej moreny czołowej, powstałej wskutek naporu lodowca, mamy w tej okolicy do czynienia nie tylko pozostałościami po zlodowaceniu, ale również z unikatowym przykładem różnorodnych form powierzchni, będących efektem działania potężnej energii wyzwolonej w chwili zetknięcia się meteorytu z powierzchnią Ziemi. Charakterystyczne są tu owalnego kształtu wały ziemi wyrzuconej wokół głębokich kraterów wypełnionych wodą. W obrębie rezerwatu znajduje się siedem takich zagłębień. Dlatego w lesie koło Moraska utworzono w 1976 r. rezerwat "Meteoryt Morasko", który ma na celu ochronę miejsca upadku meteorytu żelaznego oraz fragmentu lasu dębowo-grabowego (tzw. grądu) porastającego kulminację najwyższej w okolicy Poznania i centralnej Wielkopolski moreny czołowej.
Jeszcze do niedawna, mimo licznych walorów przyrodniczych i krajobrazowych tego unikalnego miejsca - mało kto wiedział o jego istnieniu i potrafił tutaj trafić. Nieświadomi unikalności tego miejsca ludzie zadeptywali lub rozjeżdżali stanowiska rzadkich roślin i wyrzucali tu śmieci. Przejeżdżające przez teren rezerwatu śmieciarki gubiły po drodze swój "towar" i zaśmiecały okolice drogi dojazdowej do pobliskiego wysypiska odpadów.
Dzięki pomocy wielu instytucji i osób udało się zlikwidować powstałe w rezerwacie szkody, zabezpieczyć go przed ewentualnymi zagrożeniami i przystosować obiekt do zajęć dydaktycznych czy też indywidualnej edukacji przyrodniczej. Aby odwiedzający ten unikalny obiekt mogli jak najwięcej dowiedzieć się o jego cennych i ciekawych elementach, opracowano trzy ścieżki dydaktyczne dotyczące: zbiorowisk leśnych, zbiorników wodnych i geomorfologii. Przy każdym z przystanków dydaktycznych znajdują się tablice, które opisują dokładnie dane miejsce.
Radojewo
