NOJEWO – wieś
w powiecie szamotulskim, w gminie Pniewy, położona 20
km na zachód od Szamotuł, przy drodze z Wronek do Pniew
i linii kolejowej z Szamotuł do Międzychodu. Pierwsza
wzmianka pod datą 1284. Na starsze początki tej
miejscowości wskazują trzy grodziska położone w
niewielkiej odległości od siebie pomiędzy strumykiem a
jeziorem. Dwa z nich stożkowate o obw. 125 i 70 m oraz
wys. 10-12 i 6 m, trzecie natomiast usytuowane na cyplu
piaszczystego wzgórza, mocno zniszczone pierścieniowate
o średnicy 25 m i wys. do 16 m. Ich bliskie względem
siebie położenie może świadczyć o dużej gęstości
zaludnienia tych ziem i ich strategicznym znaczeniu. W
centrum wsi na niewielkim wzniesieniu znajduje się
neogotycki kościół parafialny pw. św. Andrzeja Boboli
z 1865 roku ze strzelistą wieżą. Obok pochodzący z
1945 roku pomnik ku czci 12 ofiar II wojny światowej.
Nieopodal w budynku stacji ciekawa wieża ciśnień z
początku XX w. Na linii kolejowej w pobliżu Nojewa
znajdują się trzy okazałe wiadukty ceglane z tego
samego okresu. Przez miejscowość przebiega szlak
żółty z Ostroroga do Sierakowa.
PSARSKIE - wieś
w północno - wschodniej części gminy Pniewy, 1 km na
wschód od drogi Pniewy - Wronki, na południowym brzegu
Jeziora Psarskiego. Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w
1386 roku. Stanowiła wtedy włość Nałęczów. Parafia
wymieniona została w dokumencie z 1404 roku. W centrum
wsi wznosi się późnogotycki kościół pw. NMP
Wniebowziętej zbudowany po 1462 roku. z fundacji
Zajączkowskich. W latach 1557-1585 znajdował się w
rękach innowierców. Przebudowany w 1784 roku posiada
kwadratową wieżę nadbudowaną około 1840 roku o
attykę ze sterczynami i hełm ostrosłupowy. Uwagę
zwracają trzy późnogotyckie portale z końca XV w.
Wewnątrz podziwiać można gotyckie sklepienie
gwiaździste i wyposażenie późnobarokowe z około 1784
roku. Na uwagę zasługuje stiukowy nagrobek Rafała
Bnińskiego (zm. 1770 r.), zwieńczony figurą Chronosa z
trumną i strzaskanymi kolumnami oraz ambona w formie
łodzi. Na placu przed kościołem 23 czerwca 2002 roku
odsłonięto pamiątkowy głaz z tablicą poświęconą
pamięci urodzonego w Psarskiem księdza Jana
Laskowskiego (1872-1939) - patrioty i działacza
społecznego, duchowego przywódcy strajku dzieci
wrzesińskich w 1901 roku. Pałac neogotycki z początku
XIX w. kilkakrotnie przebudowywany rozbudowywany,
zatracił całkowicie cechy stylowe. W okresie
międzywojennym zgromadzone były w nim zbiory
artystyczne i galeria brązów. Z zabudowań
gospodarczych zwracają uwagę chlewnia i obora z 1894
roku. Znajduje się tu również park z końca XIX w., a
w nim ładne okazy dębów o obwodzie 320 - 484 cm, lipy
o obwodzie 384 cm i 432 cm oraz jesion o obwodzie 330 cm.
ZAJĄCZKOWO –
wieś położona w województwie wielkopolskim, w
powiecie szamotulskim, w gminie Pniewy. Wieś znana
między innymi wśród turystów z oazy ciszy i spokoju.
W Zajączkowie znajduje się XVIII-wieczny pałac. Wieś
wymieniana w dokumentach od 1369 roku. Na wyspie Jeziora
Zajączkowskiego stał kiedyś gród drewniany o
charakterze obronnym, pamiętający czasy najazdów
krzyżackich. Jego szczątki odkrywano podczas badań
archeologicznych, prowadzonych kilkakrotnie w latach
międzywojennych. Do dziś zachowały się na
głębokości 3 m drewniane pale z dębu czarnego. W XV
w. było siedzibą rodu Zajączkowskich herbu Zaręba,
którzy już wtedy zbudowali tam kościół parafialny
przed rokiem 1510. W latach 1428-32 Zajączkowo
należało do rodziny Nałęczów zaś Zajączkowscy
władali do roku 1495. Po spaleniu w roku 1643,
kościół odbudował Jan Przedzyński. Ponownie w roku
1720 odbudowali go parafianie z pomocą dziedzica Nojewa
- Sczanieckiego, a kiedy ten kościół rozebrano na
początku ubiegłego wieku, przyłączono parafię do
Psarskiego. Właściciele Zajączkowa zmieniali się na
przestrzeni wieków. Godnymi wymienienia są wspomniany
Jan Przedzyński herbu Jastrzębiec, kanonik poznańskiej
Kolegiaty Św. Mikołaja budowniczy kościoła i plebani,
oraz rodzina Żółtowskich. To oni wybudowali dwór
murowany na miejsce drewnianego i to na okres ich
„panowania” przypada rozkwit wsi. Materiał z
rozbiórki kościóła w Zajączkowie wykorzystano do
budowy w 1842 roku lodowni - magazynu lodu zwożonego z
pobliskiego jeziora. Jarosław Żółtowski w roku 1879
sprzedał Zajączkowo Stanisławowi Ponińskiemu. Po
wygaśnięciu tego rodu dwór ulegał systematycznej
dewastacji. Gruntownego remontu pałacu dokonał Witold
Urbanowski dobudowując fasadę z czterema kolumnami i
umieścił herb rodzinny "Prus I" w
trójkątnym zwieńczeniu. Między 1924 –32
właścicielką była Petronela Sznajdrowa z
Grąbczewskich. Do końca wojny właścicielem był
Niemiec von Punzet świetny myśliwy. Po zakończeniu
wojny dwór najpierw rozgrabili mieszkańcy Zajączkowa a
potem to co zagrabili odebrali im Rosjanie i wywieźli w
nieznanym kierunku. Po wojnie pałac przeżywał upadek,
był zasiedlany rodzinami i jego stan techniczny był
fatalny. Pałac zmieniał właścicieli, jednak dopiero w
1987 roku po przekazaniu Kuratorium Oświaty i Wychowania
został poddany generalnemu remontowi i rozbudowie.
