XXXIII Zlot Przodowników Turystyki Górskiej PTTK Ziemi Wielkopolskiej Niski Jesionik (Góry Odrzańskie) 6 - 10 czerwca 2007

Na miejsce zakwaterowania uczestników Zlotu wybrano pensionat Velké sedlo poniżej zapory wodnej zwanej Kružberská přehrada. Podczas Zlotu odbyły się trzy wycieczki w najatrakcyjniejsze fragmenty Niskiego Jesionika, w tym wędrówki malowniczym kanionem rzeki Moravicy, zwiedzono ruiny zamku Vitštejn i zamek w Hradcu nad Moravici, miasto Budišov nad Budišovkou oraz dotarto do źródeł Odry w Górach Odrzańskich (teren poligonu wojskowego).

Kilka słów o terenie, na którym odbył się Zlot. Otóż w II wieku naszej ery w Aleksandrii żył astronom i uczony Klaudiusz Ptolemeusz. Według wieści od kupców i żołnierzy rysował mapy dalekich krajów. Góry i pogórza na północy, gdzie według niego żył naród Boiochaimów, nazwał Askiburgionem. Nakładając mapę Ptolemeusza na mapę dzisiejszą pod Askiburgionem znajdziemy Niski i Wysoki Jesionik, część Śląska i Moraw Środkowych. Tu, z Gór Odrzańskich, stanowiących wschodni skraj Sudetów, wypływa Odra, a wzdłuż głównych grzbietów pasm tych rozległych gór przebiega granica działu wodnego. Dorzecze Odry, gdzie leży Wielkopolska i Śląsk - to jedna wielka kraina historycznie związana z początkami polskiej państwowości, opartej terytorialnie na południu o naturalne pogranicze Sudetów. Przypomina o tym tablica pamiątkowa umieszczona na murze okalającym dobudowaną w XIX wieku neogotycką część zabytkowego zespołu zamkowego w Hradcu nad Moravici. Poniżej ta tablica i migawki ze Zlotu oraz informacje o zwiedzanych miejscach.

Informacje o zwiedzanych miejscach

BUDIŠOV NAD BUDIŠOVKOU - dawne miasteczko górnicze nad brzegiem rzeczki Budišovka. Pierwsza wzmianka z 1301 roku, w tych czasach miasto królewskie (Wacław II). Obecnie ważne miasto w regionie Niskiego Jesioniku, ośrodek turystyczny. Interesujące zabytki, w tym Kościół dziekański – wybitny zabytek z niezwykle reprezentacyjnymi wnętrzami, unikalne Muzeum Łupkowe, jedyne w Republice Czeskiej, założone w 1996 roku. Znajduje się tutaj też ekspozycja na temat historii miasta. Muzeum mieści się w byłym młynie na brzegu rzeczki Budišovka, obok most z posągiem św. Jana Nepomucena z roku 1725.

ČERVENÁ HORA - najwyższy szczyt (749 m n.p.m.) wyżyny Domašovská vrchovina. Były wulkan, który tworzą łupki paleozoiczne. Znajduje się tu (1952) ważna stacja meteorologiczna, można zobaczyć pozostałości konstrukcji stalowej wieży naprowadzającej Luftwaffe z II wojny światowej. Na szczycie "Złota Lipa", drzewo pamiątkowe osnute legendami z czasów prusko-austriackiej bitwy (wojna siedmioletnia) w czerwcu 1758 roku.

DVORCE - miasteczko z bogatą historią, według legendy założone w X wieku przez polskich kupców. Dvorce łączą dwie doliny, leżące 558 m n.p.m. Kościół parafialny z 1752 roku, na rynku fontanna z rzeźbą Neptuna. Pierwsze wzmianki z 1339 roku. Źródła mineralne, pozostałości kolejki wąskotorowej Ondrášov – Dvorce. W drodze na pole bitwy pod Wiedniem w miejscowości Dvorce nocował król Jan III Sobieski. Na pamiątkę jego pobytu w miejscowości od 2001 roku stoi pomnik.

HRADEC NAD MORAVICÍ – miasto nad Moravicą. Pierwsza wzmianka o Hradcu pochodzi już z 1078 roku, kiedy to powstało podgrodzie na miejscu grodziska plemiennego Golęszyców (tereny dzisiejszego zamku i rynku), położonego przy prastarej drodze handlowej – na "bursztynowym szlaku". Według tradycji w 965 roku spotkało się tam poselstwo weselne księcia polskiego Mieszka I z Dąbrówką, córką czeskiego księcia Bolesława I. Od XVI wieku zamek znajdował się w posiadaniu różnych rodów szlacheckich - ostatnio Lichnovskich. Około 1600 roku został przebudowany na renesansowy, a po pożarze w 1795 na empirowy. W latach 1860-87 został częściowo rozbudowany w stylu neogotyckim - jako osobne elementy dobudowano więżę, bramę wejściową oraz stajnie - wszystko z czerwonej cegły (tzw. "Czerwony Zamek") oraz ogrodzono teren murem również z czerwonej cegły. W Zamku mieści się obecnie lokalne muzeum, hotel oraz, utrzymana w neogotyckim stylu, restauracja. Naprzeciw bramy znajduje się drugi - neoklasycystyczny, otynkowany na biało zamek zwany "Białym Zamkiem". Zwiedzając "Biały Zamek" można obejrzeć dobrze zachowane meble z epoki, bogate kolekcje porcelany i obrazów, a nawet instrumenty muzyczne wykorzystywane w przeszłości przez takie sławy jak Ludvig van Beethoven, Pagannini czy Ferenc Liszt.

JANSKÉ KOUPELE - stare uzdrowisko znane z kwaśnych wód mineralnych tryskających ze źródła "Janov" w pobliżu Moravicy, udokumentowanego w 1640 roku. W ostatnich latach kompleks uzdrowiskowy opustoszał, a następnie został zakupiony przez biuro projektowe "Baneva" z Opawy, które planuje jego odnowienie i wykorzystanie jak za dawnych lat. Na uwagę zasługuje zabudowa charakterystyczna dla "stylu kurortowego" z przełomu XIX i XX wieku.

KRUŽBERK - miejscowość, która dała nazwę zaporze Kružberská přehrada. Leży 7 km na północny zachód od Vítkova. Pierwsza wzmianka z 1377 roku, jako część opuszczonej wsi Krahuje. Wraz z wsiami Lublice i Svatoňovice należała do udziału książąt Przemka i Wacława. W okolicy wydobywano rudę żelaza.

KRUŽBERSKÁ PŘEHRADA - zapora wodna na rzece Moravice 5 km na północ od Budišova nad Budišovkou, służąca jako źródło wody pitnej dla regionu ostrawskiego. Betonowa tama ma długość 280 m i wysokość 32,6 m. Jej budowniczym był Inż. Jan Čermák, czołowy czeski specjalista od budownictwa wodnego. Zbiornik wybudowano w latach 1948–1955, ma powierzchnię 286,7 ha a długość zatopionej doliny wynosi 10 km, maksymalna głębokość 31 m. Całkowita objętość zbiornika wynosi 35,5 milionów metrów sześciennych. Kręcono tu czeski serial "Velké sedlo". Pod wodami zapory jest zatopiona osada Na Stoupách (Seifenmühle), gdzie spędziła dzieciństwo Joy Adamson, znana w świecie obrończyni zwierząt.

MELČ - pierwsza wzmianka w 1377 jako część majątku Vikštejn. Kiedyś miejscowość należała do hrabiego Jana z Tenczina i rodu hrabiowskiego Razumovskich. Barokowy kościół z 1784 roku, przebudowany w latach dziewięćdziesiątych według projektu J.M. Olbricha, współzałożyciela wiedeńskiej secesji. Pałac na skraju miejscowości wybudowano na początku XVIII wieku za czasów Hodickich i przebudowano w stylu empirowym w latach 1810-1814.

MORAVICE - rzeka wypływająca na południowo-wschodnim zboczu góry Vysoká hole w paśmie Hrubý Jeseník na wysokości 1170 m n.p.m. i wpływając do Opawy. Od Valšova do Hradca płynie przez bardzo ciekawe tereny turystyczne, przez lesiste głębokie doliny i kaniony.

NISKI JESIONIK - rozległa płaska wyżyna, tworzona przez osady z okresu karbonu (łupki i psamity) jest w niektórych miejscach posiana wzgórzami wulkanicznymi. Chodzi o teren położony między miejscowościami Uničov, Zlaté Hory, Hrabyně i Lipník – pokrywa ok. 3.200 km kwadratowych. Mniej więcej pośrodku tego terenu przebiega w kierunku nne-ssw dewońskie pasmo šternbersko-hornobenešovskie, które zajmuje ważną pozycję pośrodku paleozoiku Niskiego Jesioniku. Najwyższym szczytem Niskiego Jesioniku jest Slunečná (800 m n.p.m.).

ODRA - duża rzeka mająca źródła w okolicy wsi Kozlov na wysokości 632 m. Płynie przez wyżynę Vítkovská vrchovina głęboką lesistą doliną, w okolicy miejscowości Heřmánky dolina rozszerza się a koło miasta Odry wpada do Bramy Morawskiej. Powierzchnia dorzecza na terenie Republiki Czeskiej wynosi 10.288 km kwadratowych.

RUINY ZAMKU VILDŠTEIN - zamek założono prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku na stromej skalistej ostrodze nad rzeczką Lomnice koło Budišova. W 1306 roku został zamordowany w nie wyjaśnionych okolicznościach w Ołomuńcu król Wacław III. Wśród prawdopodobnych sprawców zabójstwa był też władca Vildštejna. Zamek opustoszał pod koniec XIV wieku podczas walk między margrabią Joštem i Prokopem. Niedaleko zamku znajduje się skała zwana Kazatelna (kazalnica), o której twierdzi się, że wygłaszał z niej kazania Jan Ámos Komenský po ucieczce z miasta Fulnek.

VITKOV - miasto założone w II połowie XIII wieku. Było pierwotnie górniczym miastem, w którego okolicy wydobywano złoto i srebro. Nad miastem dominuje kościół farny p.w. Wniebowzięcia NMP, wybudowany w stylu neogotyckim w latach 1910-1914. Kościół cmentarny pochodzi z początku XVII wieku. W północnej części Vitkova, na wzgórzu nad doliną Morawicy, znajdują się ruiny gotyckiego zamku Vitštein, zbudowanego w II połowie XIII wieku. Z wybudowanej tu w XX wieku romantyczej czworobocznej wieży widokowej roztacza się rozległa panorama na okolicę.

ZŁOTA LIPA - stoi na szczycie góry Červená hora koło Budišova. Według legendy spożył pod nią śniadanie generał Laudon - zwycięzca stoczonej w pobliżu zwycięskiej bitwy z Prusakami. Inna legenda twierdzi, że generał ukrył się w jej koronie i podsłuchał plany bitewne Prusaków.

Strona główna | Wielkopolski Klub Przodowników Turystyki Górskiej PTTK | XXVIII Zlot | XXIX Zlot | XXXII Zlot

Copyright © Lech Rugała