Lech Rugała
 |
O
grupie inicjatywnej |
 |
Kiedyś byliśmy wielkimi idealistami i wierzyliśmy, że środowiskami przewodników górskich kieruje przede wszystkim miłość do gór i niesamowite do nich przywiązanie oraz wielka otwartość na innych ludzi podobnie rozmiłowanych w górach. W 1987 r., wraz z kolegą Przemysławem Danielewskim, przewodnikiem sudeckim i przodownikiem turystyki górskiej doszliśmy do wniosku, że byłoby rzeczą pożyteczną utworzyć w Poznaniu Sekcję Przewodników Sudeckich przy Oddziale PTTK Winogrady-Piątkowo. Nasz zamiar od razu zyskał przychylność prezesa Oddziału. Byliśmy przekonani, że spotkamy się także z życzliwością i otwartością na naszą inicjatywę ośrodków przewodnictwa sudeckiego na Dolnym Śląsku. Dziś brzmi to może trochę jak nie z tej bajki, no ale takie były fakty. Niestety życie pokazało, że rzeczywistość daleko odbiega od wymarzonych ideałów. Do zebrania założycielskiego ostatecznie doszło w dniu 28 stycznia 1989 roku. Na dziś już poźółkłej liście obecności założycieli SPS figurują: Włodzimierz Cichy, Przemysław Danielewski, Marek Maluda, Lech Rugała, Krzysztof Szczypiński i Romuald Styczyński.
Pomysł
ten
nie był oderwany od rzeczywistości. Planowaliśmy m.in.
zorganizowanie kursu na przewodników sudeckich. Mieliśmy wtedy w
Poznaniu również jedną koleżankę i kilku kolegów - byłych mieszkańców
Dolnego Śląska, którzy mieli aktualne wówczas uprawnienia przewodnika
sudeckiego i zdecydowali przyłączyć się do Sekcji. Część z nich została
przewodnikami po Poznaniu i Wielkopolsce. Nikt z nich nie był
wyśmiewany na wycieczkach szkoleniowych, ani też podczas egzaminów. Nie
szydzono z ich wiadomości ani też miejsca pochodzenia.
Fotografia
z
imprezy Klubu Turystyki Rodzinnej "Familia" z Poznania, na której
zrodził się
pomysł utworzenia Sekcji Przewodników Sudeckich. Od lewej w górnym
rzędzie stoją:
Lech Rugała, Przemysław Danielewski, Grażyna Danielewska, na pierwszym
planie
od prawej: Teresa Gorączko, Anna Nowicka i Zofia Rugała
Niektóre osoby z grupy inicjatywnej starały się już wcześniej uzyskać uprawnienia przewodnika sudeckiego w ośrodkach przewodnictwa znajdujących się na terenie Dolnego Śląska. Niestety, tam od samego początku rzucano im przysłowiowe "kłody" pod nogi.
Fragment
odręcznego pisma jednego z działaczy komisji przewodników
sudeckich podtrzymującego odmowę przyjęcia na kurs przewodnicki
Sztuką samą w sobie było dowiedzieć się cokolwiek o terminie rozpoczęcia kursu przewodnickiego, a co dopiero zostać zakwalifikowanym na taki kurs. Wielu z nich zniechęconych zrezygnowało. Co się tyczy mnie, w końcu przebrnąłem przez kurs, wycieczki szkoleniowe, spełniłem wiele innych wymogów, m.in. musiałem poprowadzić wycieczki stażowe, i ostatecznie dopuszczono mnie do egzaminu praktycznego.
Zdanie egzaminu na przewodnika sudeckiego w warunkach jakie narzuciła Komisja Egzaminacyjna graniczyło jednak z cudem. Przebieg pamiętnego egzaminu, to atmosfera zastraszenia, wożenie kursantów autokarem z dala od gór, niedopuszczanie do wypowiedzi na temat gór po trasie, a później "gnąco - łamiące" pytania w Lwówku Śląskim - miasteczku położonym na wysokości niewiele ponad 200 m n.p.m. i koncentrowanie się na całkowicie drugorzędnych szczegółach, zupełnie nieistotnych dla uczestników wycieczek. Egzamin odbywał się wyłącznie w autokarze i w obrębie miejscowości podczas postojów na trasie. Wyjścia w góry nie było wcale. Kuriozalne było podsumowanie egzaminu przez przewodniczącego Komisji Egzaminacyjnej, który na tej podstawie stwierdził, że takie a takie osoby nie znają gór i nie mogą zostać przewodnikami sudeckimi. Temu panu coś się pomyliło, bo tak naprawdę nie był to egzamin na przewodnika górskiego z uprawieniami na Sudety, tylko na przewodnika terenowego po Dolnym Śląsku.
Na blisko 40 osób zdało tylko 5. Przewodniczący Komisji kazał wierzyć nam, że pozostałe osoby nie uczyły się, że chodziły na kurs, traciły czas, wydawały pieniądze i przyszły nie przygotowane na egzamin??? Takie wyniki egzaminów tylko źle świadczyły o wykładowcach z kursu, bo skoro niczego nie potrafili nauczyć kandydatów na przewodników, to po co to robili? "Nie można być sędzią we własnej sprawie", tak brzmi znana sentencja rzymska. A panowie z Dolnośląskiej Komisji Przewodnickiej egzaminowali swoich przyszłych konkurentów, więc czy mogli to robić rzetelnie? Oj tak, robili to bardzo skrupulatnie, na tyle, że nikt spoza układu przewodnikiem nie został.
Egzaminatorzy potraktowali mnie i innych kursantów, poświęcających swój bezcenny czas i pieniądze - jak smarkaczy. Osoby te na kurs przyjeżdżały dobrowolnie i z wewnętrznej potrzeby. Posiadały wystarczający zasób wiedzy teoretycznej i praktycznej - sprawdziłem to w rozmowie z kursantami. Ludzie ci nie mieli zamiaru "wyjadać chleba" pełnodyspozycyjnym przewodnikom. Nigdy nie zamierzali być wybitnymi naukowcami z kilku dziedzin wiedzy na raz, zawsze pozostaną "encyklopedystami" - to uczestnikom potencjalnych wycieczek w zupełności wystarcza. => więcej...
Wspomnianą Sekcję działacze z dolnośląskiej (wówczas międzywojewódzkiej) Komisji Przewodnickiej określili jako "samozwańczą". Jako Wielkopolanie mamy nadal moralne prawo do posiadania takiej sekcji, gdyż od przynajmniej 200 lat Sudety są naturalnym kierunkiem podróży Wielkopolan, czy to w celu wypoczynkowym, czy leczenia w uzdrowiskach. Odsyłam w tym miejscu do książki Ryszarda Kincla "Sarmaci na Śnieżce". To u nas drukowano pierwsze polskie przewodniki po Sudetach, a gazety codzienne opisywały sudeckie kurorty i ich okolice. => więcej ...
Prawdziwy przewodnik sudecki niekoniecznie musi mieć w dowodzie osobistym zameldowanie w Kłodzku, Jeleniej Górze czy Wrocławiu. Studenckie Koła Przewodników Beskidzkich istnieją m.in. w Warszawie, Łodzi, Lublinie, oraz w dużej ilości w na Górnym Śląsku i w Małopolsce i nikomu to nie przeszkadza. => więcej... Kół sudeckich poza Dolnym Śląskiem nie ma nigdzie, nawet w stosunkowo bliskich ośrodkach akademickich jak Gorzów Wielkopolski, Opole, Poznań, Zielona Góra i inne. Jedyne Studenckie Koło Przewodników Sudeckich mieści się we Wrocławiu.
Niestety,
wobec
grupy inicjatywnej Sekcji Przewodników Sudeckich w Poznaniu
wytoczono najcięższe działa i skierowano bardzo ostry protest
Dolnośląskiej Komisji Przewodnickiej PTTK. Na spotkaniu w ówczesnym
Zarządzie Wojewódzkim PTTK w Poznaniu w kwietniu 1989 r. prezes
Oddziału PTTK Winogrady-Piątkowo otrzymał polecenie rozwiązania
"samozwańców", ponieważ - jak nam zarzucono - członkami takiej sekcji
nie mogą być osoby bez formalnych państwowych uprawnień przewodnickich.
=> więcej... Co
ciekawe, część członków wrocławskiego SKPS - to osoby nie posiadające
żadnych uprawnień. Okazuje,
że ten sam argument, który wykorzystano
przeciwko poznańskiej inicjatywie, dziwnym trafem w ich przypadku nie
stanowi żadnej przeszkody. => więcej...
W przeszłości podejmowane były jeszcze inne próby założenia ośrodków przewodnictwa sudeckiego poza terenem Dolnego Śląska, które też zostały zniweczone. Tak więc za sprawą grupy działaczy cierpiących na chrobliwy przerost ambicji zmarnowano kilka niepowtarzalnych okazji stworzenia czegoś w rodzaju "ambasad" regionu Sudetów poza Dolnym Śląskiem. Skutki są, jakie są. "Ambasadorów" - takich jakich dorobiły się Beskidy - dla Sudetów brakuje, to m.in. upada tania baza noclegowa, a kwalifikowana turystyka piesza młodzieży szkolnej i akademickiej odgrywa w Sudetach coraz mniejszą rolę. Może to znak czasów? Ludzie żyją bardzo szybko i intensywnie spędzają też czas wolny. Zamiast wyruszyć na tydzień w góry z plecakiem spędzą weekend na rowerze, albo samochodem objadą najciekawsze atrakcje okolicy. Jednocześnie w pewnych okresach, szczególnie w Karkonoszach i Górach Stołowych, dominują wieloosobowe i hałaśliwe "tramwaje" wycieczek szkolnych z dużą mocą destrukcyjną, które najczęściej są wtłaczane przez zawodowych przewodników w chronione obszary górskie w ramach ich działalności komercyjnej. Z drugiej strony jednak nieco inna sytuacja po czeskiej stronie gór sugeruje, że to nie tylko tempo życia maczało w tym całym zamieszaniu palce.
Wracając wspomnieniami do sytuacji storpedowania inicjatywy założenia w Poznaniu Sekcji Przewodników Sudeckich, to Wielkopolanie jednak radzili sobie w przeszłości z trudnościami tworzonymi przez pruskiego zaborcę (pamiętny wóz Drzymały), to i my sobie też poradziliśmy. Sekcja Przewodników Sudeckich została przemianowana na Klub Sudecki PTTK w Poznaniu. => więcej...
